Page 206 - Ege Üniversitesi İlkler Kitabı

Bilimsel Buluş ve Uygulamalarda Öncülükler 187
Bas Kemane Bas Bağlama
Bas Bağlama kısa saplı olarak tasarlanmıştır. Pozisyon zenginliği kazandırmak ve pes tarafta
ses genişliği sağlamak amacıyla 4 telli olarak yapılmıştır. Bu çalgı Gani Pekşen ve Zeynel Demir
tarafından yurt içi ve yurtdışı konserlerinde yılardır kullanılmaktadır.
Bas Kemane, yaylı çalgıların uzayan ses özelliklerinden yararlanmak ve daha doyurucu ses
elde etmek amacıyla tasarlanmıştır. Bas kemane projesinde mevcutlar dikkatlice incelenmiş, o
çalgılar üzerinde icrayı zorlaştırıcı faktörler ve yetersizlikler tesbit edilmiş, bu zorluk ve yetersizlikler
yeni bas kemanede bertaraf edilmiştir. Bas kemanenin ses sahası işlevsel olarak arttırılmıştır, sap
hareketli dizayn edilmiş, ihtihaca göre tel yüksekliği arttırılabilmekte, mekanik gerdirme sistemi
sayesinde ses tablası, ihtiyaca göre gerdirilip, gevşetilebilmektedir (bu sistem başka hiçbir
örneğinde yoktur). Çalgının alt ucuna eklenen pik metal çubuk sayesinde çalgının icra edileceği
yükseklik değiştirilebilmekte, ihtiyaca göre ayakta da çalınabilmektedir.
Türkiye’de ilk kez Ege Üniversitesi Devlet Türk Musikisi
Konservatuvarı Çalgı Yapım Bölümünde 1996 yılında “Utar” adı verilen
yeni bir çalgı yapılmıştır. Tasarım ve projesi Öğr. Gör. Veyis YEĞİN
tarafından yapılan Utar’ın uygulaması, öğrencileri Ali Maruf ALASKAN,
Ümit ÇİÇEKOĞLU ve Uğur KALDAN tarafından gerçekleştirilmiştir. Utar,
sonsuz perde arayışının bir ürünü olarak doğmuştur, perdesiz bir çalgı
olarak tasarlanmıştır. Özet olarak ut ve gitar çalgılarının karışımıdır, sap
kısmı gitara, gövde kısmı ise uda benzemektedir.
Türkiye’de ilk kez Ege üniversitesi Devlet Türk Musikisi
Konservatuvarı Çalgı Yapım Bölümünde Öğr. Gör. Maruf ALASKAN ve çalışma arkadaşları tarafından
“Bazı Vurmalı Çalgılarda Kullanılan Doğal Derilerin Ses Özelliklerinin Araştırılması” adlı
araştırma projesi 2007 yılında tamamlanmış ve aynı isimli makale yayımlanmıştır. Çalışmanın
devamı niteliğinde vurmalı çalgı derilerinin öz frekanslarını tespit etmek amacı ile Mekanik Germe
Düzeneği (MGD) geliştirilmiştir. MGD için Türk Patent Enstitüsünden patent alma çalışmaları
sürmektedir. Aynı araştırmacı tarafından 2000 – 2008 Yılları arasında 13 telli ut, yarı akustik elektro
ut, yarı derili ut gibi çalgıların tasarlayıp, projelendirilip kullanıma sunulması sağlamıştır.
Bu çalışmalarda elde edilen bilgiler, aşağıdaki yayınlarla müzik dünyasına duyurulmuştur:
1) Fatih Öğüt, Bahri Başaran, Behzat Oral Bitlisli, Maruf Alaskan, Özcan Sarı, Veis Yeğin, Mehmet Akif
Kılıç: Imprivement of leather sound qualities in percussion instruments.
2) Bahri Basaran, A. Maruf Alaskan: Vibroacoustic Characterization of Drumheads: 2nd International
Leather Engineering Congress, 12-13 Mayıs 2011, İzmir Hilton Oteli.
3) A. Maruf Alaskan, Bahri Basaran: vibroacoustic characterisation of drumheads