202
Ege Üniversitesi’nin Türkiye’de ve Dünyada İlkleri
Özet:
İzmir’in batısında yeralan Karaburun Yarımadası’nda Ardıç-Mordoğan yöresinde yeni
bir memeli fosil lokalitesi bulunmuştur. Faunada tanımlanan formlar içinde bugüne kadar bilinen
en eksiksiz örneği ile ilkel hyaenid türü
Percrocuta miocenica
ve yeni tanımlanan bir alttür olan
Protictitherium intermedium paralium
önem taşımaktadır. Mordoğan faunası, diğer Orta Miyosen
lokalitelerine, Ankara yöresindeki Çandır, Paşalar ve İnönü ve Sırbistan’da Prebreza’yı benzemekte
olup, aynı yaşı simgelemektedir. Faunalarda yeralan Çifttoynaklılar, yaklaşık 15 milyon yıl önce,
Türk-Balkan Bölgesinde yaygın olan açık bir ortamı yan-sıtmaktadır.
Atıf sayısı
: 6
Türkiye’de ilk kez
Ege Üniversitesi Tabiat Tarihi Araştırma-Uygulama Merkezi
elemanlarından Prof. Dr. Tanju KAYA ve Dr. Serdar MAYDA,
2005 yılında
“
Kütahya-Bayat
yöresinde 8 milyon yıl öncesine ait memeli faunası”
bulmuşlardır. Yöredeki paleontolojik
çalışmalar devam etmekte olup fosil bulgular Ege Üniversitesi Tabiat Tarihi Araştırma-Uygulama
Merkezi Müzesinde sergilenmektedir. Bu araştırma sonuçları aşağıdaki yayınlarla bilim dünyasına
duyurulmuştur.
KAYA, T., MAYDA, S. & SARAÇ, G., 2005. New Late Miocene mammalian fauna from Bayat
(Kütahya, western Turkey). International Earth Sciences Colloquium on the Aegean regions, 4-7 October
2005.62 p.
KAYA, T. & MAYDA, S., 2009. Bayat-Kütahya fosil memeli lokalitesinin son çalışmalar ışığında
faunal revizyonu. 62. Türkiye Jeoloji Kurultayı, 13-17 Nisan, 2009, Ankara.
Özet:
Kütahya’nın 40 km GB’sında yer alan Bayat Köyü’nün kuzeyinde (N 39° 20' 28"; E 29° 48'
55.2) bulunan memeli faunasında 13 cins ve tür tanımlanmıştır. Faunada CARNIVORA:
Promephitis
hootoni
(Şenyürek); PROBOSCIDEA:
Choerolophodon
cf.
anatolicus
; PERISSODACTYLA:
Chilotherium
kowalevskii
(Pavlow),
Ceratotherium neumayri
(Osborn),
Cremohipparion
cf.
matthewi
,
Cremohipparion
mediterraneum
(Roth & Wagner); ARTIODACTYLA:
Samotherium boissieri
(Forsyth Major),
Palaeotragus
sp.,
Tragoportax amalthea
(Roth & Wagner),
Prostrepsiceros elegans
(Ozansoy),
Nisidorcas
sp.,
Protoryx
sp.,
Gazella
sp. ve
Pliocervus
sp içermektedir. Bu çalışmada, ilk kez lokaliteler
arasında faunal yakınlık, UPGMA (unweighted pair group method with arithmetic mean) yönte-
miyle yanlız cins seviyesinde varlık/yokluk verilerini temel alan dendogramlar ile gösterilmiştir.
Bunun yanısıra, paleotopluluk bütünlüğünün incelenmesi amacıyla Jaccard ve Simpson İndeksleri
ile tüm Miyosen faunaları içerisinde 30’un üzerinde takson ve en az 10 türe sahip lokalitelerde
analizler gerçekleştirilmiştir. Jaccard ve Simpson İndeksini temel alan dendogramlar sonucunda
oluşan 3 ana küme: (1) Valesiyen lokaliteleri (Sinap,Yulaflı, vd.,); (2) geç Erken ve erken Orta
Turoliyen lokaliteleri (Kemiklitepe, Garkın, Çorakyerler, vd.,) ve (3) Orta Turoliyen lokaliteleri
(Şerefköy, Düzyayla, Akkaşdağ, vd.,) şeklindedir. Bayat faunası analizler sonucunda (1) ve (3) gruplar
ile kümelenmemiştir. Faunanın (2)’inci grupda, bir geç Erken Turoliyen - MN11 lokalitesi olarak yer
aldığı görülmüştür. Fauna elemanlarının sunduğu karakterler ve cluster analizlerinin sonuçları
Bayat faunası için Geç Miyosen (geç Erken Turoliyen, MN11) yaşını yansıtır. Revize edilmiş fauna
listesini temel alarak yeniden oluşturulan paleoekoloji, öncel çalışmaya kıyasla (Kaya vd., 2005)
daha az açık bir habitatın varlığına işaret eder.