Page 143 - Ege Üniversitesi İlkler Kitabı

124 Ege Üniversitesi’nin Türkiye’de ve Dünyada İlkleri
Türkiye’de ilk kez “Yakın çift sistemlerin evrimi” konulu araştırma; Ege Üniversitesi
Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümünde Kadri YAKUT ve P.P. EGGLETEON tarafından yapılmış ve
2005 yılında tamamlanmıştır. Yapılan çalışmada Güneş’e benzeyen yakın çift dizgelerin
etkileşimleri dikkate alınarak yıldızların evrimi konusu detaylı ele alınmıştır. Çalışma sırasında
gözlemsel astrofizikte en iyi bilinen çift dizgelerin bilgilerinden yolla çıkılarak, çift yıldız evrimi
konusu detaylı bir şekilde modellenmiş ve literatüre ilk kez giren sonuçlar elde edilmiştir. Araştırma
konusu makale: “Yakut, K., and Eggleteon, P.P., “Evolution of Close Binary Systems”, 2005, ApJ., 629, 1055.”
Türkiye’de ilk kez “Örten çift PV Cas: Derinlikle değişen kuvvetli diferansiyel dönme”
konulu araştırma; Ege Üniversitesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümünde Prof. Dr. Mutlu YILDIZ
tarafından yapılmış ve 2005 yılında tamamlanmıştır. PV Cas çift yıldız sistemi üzerine yapılan bu
çalışmada ilk kez (bazı) erken tip yıldızların iç kısımlarının çok hızlı döndüğüne ilişkin bilgi, bu
yıldızlar için elde edildi ve dönme profili çıkarıldı. Poprad’da (Slovakya) düzenlenen 242. Uluslararası
Astronomi Birliği Sempozyumunda bu çalışmanın bazı sonuçları da yazar tarafından sunulmuş
(2004, IAUS 224, 81) ve bu çalışma, toplantının kapanış konuşmasını yapan M. M. Dworetsky
tarafından bulguları en çok önemsenen çalışmalardan birisi olarak nitelendirilmiştir. Araştırma
konusu makale: “Yıldız, M., 2005, “The eclipsing binary PV Cas: a case of strong differential rotation in
depth”, MNRAS, 363, 967.”
Türkiye’de ilk kez “Hyades’deki çift yıldız bileşenlerinin modellenmesi ” konulu
araştırma; Ege Üniversitesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümünde Prof. Dr. Mutlu YILDIZ, Kadri
YAKUT, Hicran BAKIŞ ve A. NOELS tarafından yapılmış ve 2006 yılında tamamlanmıştır. Hyades çift
yıldızları üzerine yapılan bu çalışmada soğuk yıldızların gözlenen yarıçapları ile model yarıçapları
arasında sistematik bir fark olduğu ve bu farkı ortadan kaldırabilmek için konvektif parametrenin
yıldız kütlesine duyarlı bir şekilde bağlı olması gerektiği ilk kez gösterilmiştir. Araştırma konusu
makale: “Yıldız, M., Yakut, K., Bakış, H., and Noels, A., 2006, “Modelling the components of binaries in
the Hyades: the dependence of the mixing-length parameter on stellar mass”, MNRAS, 368, 1941.”
Türkiye’de ilk kez “V1123 Tauri’nin ilk Yer-konuşlu ışıkölçümü” konulu araştırma; Ege
Üniversitesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümünde Orkun ÖZDARCAN, Türker TOPÇU, Serdar
EVREN, Günay TAŞ tarafından yapılmış ve 2006 yılında tamamlanmıştır. Bu çalışmada, Hipparcos
uydusu ile değişken olduğu tahmin edilen V1123 Tauri örten çift yıldızının, Ege Üniversitesi
Gözlemevi’nin üç kanallı hızlı fotometresiyle yapılan gözlemleri sonucunda ilk defa ışık eğrisi elde
edilmiş ve sistemin ışık öğeleriyle ışık-renk değişkenliği bulunmuştur. Araştırma konusu makale:
“Özdarcan, O. Topçu, A.T., Evren, S. and Taş, G., 2006, “The first ground-based photometry of V1123
Tauri”, IBVS, 5688.”
Türkiye’de ilk “Bilgisayar aracılığı ile İzmir’den Antalya’daki teleskopla uzaktan
gözlem” Ege Üniversitesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümünde Prof. Dr. Varol KESKİN ve Arş. Gör.
Dr. Kadri YAKUT; 2006 yılında Türkiye’de bir ilki gerçekleştirdiler. İzmir'deki çalışma odasından
internet kanalıyla Antalya Bakırlı Tepe’deki TÜBİTAK Ulusal Gözlemevindeki teleskop
bilgisayarlarına bağlanarak, gece boyunca uzaktan gözlem yaptılar. Üç gece yapılan gözlemler ile
uzaktan gözlem yapılabilirlik başarıyla sınanmış oldu.
Türkiye’de ve dünyada ilk kez “ Deniz kafadanbacaklısı loligo vulgaris’in yağ asidi
içeriği” konulu araştırma; Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Kimya Bölümünde Prof. Dr. Yeşim SALMAN
ve Doç. Dr. Alp SALMAN tarafından 2006 yılında yapılmıştır. Araştırma sonuçları aşağıdaki makale
ile bilim dünyasına duyurulmuştur:
“Salman, Yeşim; Salman, Alp: Deniz kafadanbacaklisi loligo vulgaris’in yağ asidi içeriği (The fatty
acid profile of marine cephalopod Loligo vulgaris) The Israeli Journal of Agriculture – Bamidgeh 59, 3,
133-136, 2007.”