Tohumculuk sektörünün geliÅŸtirilmesi için araÅŸtırmalar yapan, bilimsel çalışmalar gerçekleÅŸtiren, mühendisler ve araÅŸtırmacılar yetiÅŸtiren Ege Üniversitesi Tohum Teknolojisi Uygulama ve AraÅŸtırma Merkezi (TOTEM) ile Fen Bilimleri Enstitüsüne baÄŸlı çok disiplinli Tohumluk Bilimi ve Teknolojisi Anabilim Dalı Türkiye’de ilk ve tek akademik birimler olarak faaliyetlerini sürdürüyor. Konusunda uzman, etkin ve güçlü akademik kadrosu ile TOTEM, sektöre destek vermeye devam ediyor.
Ege Üniversitesi Tohum Teknolojisi Uygulama ve AraÅŸtırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Hülya Ä°lbi, “Ülkemizde tarım sektörü, insanların beslenmesi, istihdamı, ekonomiye katkısı ve ihracat potansiyeli bakımından büyük önem taşımaktadır. Tarım sektörü içinde en önemli gurubu da bitkisel üretim oluÅŸturmaktadır. Bitkisel üretimde tohum, günümüzde sadece tarımsal bir girdi deÄŸil aynı zamanda teknoloji kullanılarak elde edilen ve yüksek ekonomik deÄŸere sahip bir üründür. Dünya tohum ticaretinin deÄŸeri 2017 yılı için 62 milyar dolara ulaÅŸmıştır. Bu rakamın, 2023 yılında 86 milyar dolar olması öngörülmektedir. Türkiye 400 milyon dolar deÄŸerle sektörde yer almaktadır” dedi.
Dünya tohum pazarının çok uluslu firmaların elinde olduÄŸunu, bu firmaların, patent uygulamaları ve geliÅŸtirdikleri tohum teknolojileri ile tohum pazarını kontrol ettiklerini ifade eden Prof. Dr. Ä°lbi, “Türkiye, 1983 yılına kadar kamu ağırlıklı yürüttüÄŸü tohumculuk faaliyetlerini bu tarihten sonra gerçekleÅŸtirdiÄŸi bir dizi yasal düzenleme ile özel sektörü teÅŸvik ederek, özel sektör ağırlıklı bir konuma sokmuÅŸtur. Hayata geçirilen yasal düzenlemelerin yanı sıra kurulan Türkiye Tohumcular BirliÄŸi ve alt birlikleri ile sektörün önü açılmış ve tohumluk üretimi ve ticaretinde çok önemli geliÅŸmeler saÄŸlanmıştır. Türkiye’nin tohumculuk alanında yaÅŸadığı bu deÄŸiÅŸimin sonucu sertifikalı tohumluk arzı ve kullanımında önemli artışlar saÄŸlanmış, nitelikli ve çaÄŸdaÅŸ materyallerin üretime sokulması gerçekleÅŸtirilmiÅŸtir. Yerli firmalar Ar-Ge çalışmaları ile uluslararası piyasalarda rekabet edebilecek duruma gelmiÅŸtir” diye konuÅŸtu.
“Merkezde tohum kalitesine yönelik 18 farklı analiz yapılıyor”
Ege Üniversitesi Tohum Teknolojisi Uygulama ve AraÅŸtırma Merkezinin Türk Tohumculuk sektörüne bilimsel ve teknik destek saÄŸladığını vurgulayan Prof. Dr. Ä°lbi, “ Sektör sorunlarının çözümüne yönelik tohum kalitesi konusunda ihtiyaç duyulan test ve eÄŸitim hizmetlerini veriyor, bilimsel projeler yapıyor ve bilimsel toplantılar düzenliyor. Tohum kalitesine yönelik 18 farklı analizde Uluslararası Tohum Test BirliÄŸi kurallarını uygulayarak sektöre test hizmeti verebilen Türkiye’nin tek Tohum Teknolojisi Merkezi olmanın haklı gururunu taşımaktadır. Tohumculuk sektörüne destek olmak amacıyla düzenlenen bilimsel etkinlikler, çalıştaylar ve eÄŸitim hizmetleri Merkezin diÄŸer bir çalışma alanını oluÅŸturuyor” dedi.
Merkezde, sektörün ihtiyaçlarına ve merkezin alt yapısının geliÅŸtirilmesine yönelik çok sayıda projenin gerçekleÅŸtirildiÄŸini söyleyen Prof. Dr. Ä°lbi, “Merkezimiz, özellikle özel sektörün ihtiyaçlarına yönelik proje hazırlama ve yürütme konularında uzmanlaÅŸmıştır. Bütün bu çalışmalar yanında kalite bilinciyle sektörün istek ve beklentilerine uygun olarak hizmet veren, gizlilik ve izlenebilirlik ilkelerine baÄŸlı kalarak doÄŸru, kesin ve güvenilir test sonuçlarına ulaÅŸmayı amaçlayan merkezimizin stratejik planında yer alan en önemli hedeflerinden birisi, uluslararası akreditasyondur. Bu amaçla, Üniversitemizin öz kaynaklarıyla yapılan çalışmalarla merkezimiz yaklaşık 600 metrekarelik bir alana ulaÅŸmış ve laboratuvar imkanlarını yüzde 100 artırmıştır. Merkez, bilgi birikimi kazanımları ile gerek bireysel ve gerekse de tohum veya hazır fide/fidan üreten ticari firmaların baÅŸvurularına cevap verilmektedir. Bunların dışında deÄŸiÅŸik kamu ve özel kurumların test talepleri de karşılanmaktadır. Bu hizmetlerin yanında talep üzerine üretim ve kalite sorunları ile ilgili üretim tesisleri ziyaret edilip danışmanlık hizmetleri de verilmektedir. Ayrıca, tohumluk konusunda firmalar arasında ortaya çıkabilecek uyuÅŸmazlıklar ile ilgili olarak mahkemelere bilirkiÅŸilik hizmeti verilmektedir” dedi.
TOTEM’de sektöre yönelik test ve hizmetler gerçekleÅŸtirildiÄŸini ifade eden Prof. Dr. Hülya Ä°lbi, “Merkezimizde Canlılık, Çimlendirme, Çıkış, Tetrazolium Testi, Tohum Kaplama, Priming (Ön Çimlendirme), Vigor (Güç) Testleri, Hızlandırılmış YaÅŸlanma Testi, Kontrollü Bozulma Testi, SoÄŸuk Testi, Serin Çimlendirme Testi, Elektriki Geçirgenlik Testi, Nem Tayini, Fiziki Safiyet Testleri, Patolojik Testler, Bakteriyel Tanılama Testleri, Fungal Tanılama Testleri, Viral Tanılama Testleri, ÇeÅŸit Ayrım Testleri, Hibrit Saflığı Testleri, Moleküler Hastalık Dayanıklılık Testlemeleri yapılmaktadır. Merkezimiz, mevcut test hizmetlerinin yanı sıra, bilim ve teknolojik geliÅŸmeleri yakından takip ederek, son günlerin güncel konusu CRISPR teknolojileri, gen teknolojileri ve haploid teknolojileri konularında çalışmalar yürütmektedir” diye konuÅŸtu.
Tohumculuk sektörüne verdiÄŸi rutin hizmetler yanında, sektörün ihtiyaç duyduÄŸu donanımlı teknik eleman yetiÅŸtirilmesi amaçları doÄŸrultusunda, “Tohumluk Bilimi ve Teknolojisi” adı altında çok disiplinli bir anabilim dalı ve yüksek lisans programının açılmasına destek veren Merkez, mevcut altyapısıyla da bu desteÄŸini sürdürüyor.
