Ege Üniversitesi bilim insanları nefes yoluyla ölçüm yaparak akciÄŸer kanserinin erken teÅŸhisine olanak saÄŸlayan yerli biyomedikal sistem geliÅŸtirdi.

Ege Üniversitesi öncülüÄŸünde devam eden ve Ä°zmir’in farklı üniversitelerinin de destek verdiÄŸi proje kapsamında geliÅŸtirilen cihaz, ilk testlerde hastalığı yüzde 80 oranında tespit etmeyi baÅŸardı.

Ege Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Necdet Budak, yeni cihaz konusunda çalışma yürüten akademisyenleri ziyaret ederek cihazın ürüne dönüÅŸmesi için gerekli adımları atacaklarını söyledi.

         Rektör Prof. Dr. Budak ÅŸöyle konuÅŸtu: ‘‘Farklı fakültelerimiz ve hatta farklı üniversitelerden akademisyenlerimiz burada ortak bir çalışma yürütüyorlar, özellikle akciÄŸer kanserinin nefes yoluyla ölçümüne yönelik dünyada da daha araÅŸtırma düzeyinde olan bir yöntemi hayata geçiriyorlar. GeliÅŸtirdikleri bu yeni yöntem ile hem Türkiye’de hem dünyada kan ve doku örneÄŸi almadan kanser teÅŸhisi konulabilecek. Özellikle Kalkınma Bakanlığımız nezdinde biyomedikal alanında bu projenin desteklenmesi için var gücümüzle çalışacağız.’’

Ege Üniversitesinin 2019 yılında ‘AraÅŸtırma Üniversitesi’ olma hedefine hızla ilerlediÄŸini ifade eden Rektör Prof. Dr. Budak,  ‘‘ Bir baÅŸka hedefimiz ise özellikle Ege Bölgesi ve ülkemizdeki bu alandaki sanayicilere ürüne dönüÅŸebilecek bilgiyi ve konuları aktarmak. Bu projemizde de arkadaÅŸlarımızın milli olarak geliÅŸtirdikleri bazı alet ve ekipmanları sanayicimiz ile buluÅŸturmayı amaçlıyoruz. Bu anlamda da ciddi bir mesafe almış durumdayız. Tüm bunların yanında farklı üniversitelerden akademisyenlerimizin bir araya gelerek böyle bir çalışmanın içerisinde bulunmaları üniversite yönetimlerimiz için de güzel bir örnek oluÅŸturduÄŸunu düÅŸünüyorum’’ diye  konuÅŸtu.

 “Nefesin parmak izini  çıkarıyoruz’’

Milli Biyomedikal Cihaz Proje Koordinatörü EÜ Fen Fakültesi Kimya Bölümü ÖÄŸretim Üyesi Doç. Dr. Levent Pelit ise bilimsel çalışmalarda soluk havasında 3 bin 500’ün üzerinde bileÅŸiÄŸe rastlanıldığını ifade ederek “Bu uçucu örnek bileÅŸikler metabolik reaksiyonlar sonucunda oluÅŸuyor ve insan nefesine geçiyor. Hastalıklı ve saÄŸlıklı insanların nefeslerindeki miktar oranı da deÄŸiÅŸiklik gösteriyor. Aslında bu türden bir tetkik yöntemi çok eski tarihlere dayanıyor. Hatta M.Ö. 400’lü yıllarda hekimlerin öÄŸrencilerine hastaların nefesini koklayarak teÅŸhiste bulunmayı önerdiÄŸini görüyoruz. Biz ise burada nefesin parmak izini çıkarıyoruz. Bu bileÅŸiklerden bizimle ilgili olanları yani hastalığı biomarker olarak gösterecek. Normalde yapılan çalışma ise hastadan biyopsi yoluyla doku alınmasına dayanıyor. Bu biyopsiyi sürekli alma ÅŸansınız yok. Hastalığı daha kötüleÅŸtirebiliyor ve bazı riskler taşıyor. Biz ise uçucu organik bileÅŸiklere bakarak hasta mı deÄŸil mi diye bir ön tanı yapmak istiyoruz. Çünkü günümüzde yapılan bazı testler çok doÄŸru sonuçlar veremeyebiliyor.  Dolayısıyla biz nefes testi ile kiÅŸinin hasta olup olmadığını çok daha öncesinden tespit edebileceÄŸiz’’ dedi.

AkciÄŸer Kanserinin tespitinde ‘yüzde 80’ oranında baÅŸarı saÄŸlandı

AkciÄŸer Kanserinin çok geç teÅŸhis edildiÄŸini ve hastaları tedavi ÅŸansını yitirebildiÄŸini ifade eden Doç. Dr. Pelit, ‘‘ Biz ÅŸu anda kullandığımız cihazları yurt dışından alıyoruz. Ancak örnek alma ve örnek toplama kısımları da çok maliyetli. Biz bu kısmı tamamen yerli olanaklar ile yapıyoruz.  Ve mevcut TÜBÄ°TAK Projemiz ile yaptığımız ilk uygulamaların sonuçları çok umut vaat edecek düzeyde. AkciÄŸer kanseri olan ve olmayan kiÅŸilerin tespit edilmesi konusunda yüzde 80’e yakın bir oranda kiÅŸiye hastadır veya deÄŸildir diye ön tanı koyabiliyoruz. Çalışmamız tamamlandığında belki de toplumda bir tarama yaparak akciÄŸer kanserini çok önceden belirti vermeden teÅŸhis etme ÅŸansımız olacak. Çalışmamız ürüne dönüÅŸme aÅŸamasına geldi ve biz tabi ki de bu ürünümüzü ülkemiz ekonomisine kazandırmak istiyoruz’’ dedi.

Ege Üniversitesinden saÄŸlık alanında yeni  merkez: EGESAM

AkciÄŸer Kanserinin Erken TeÅŸhisi Ä°çin Yerli Sistemlerin GeliÅŸtirilmesi çalışmaları “Ege Üniversitesi Solunum Hastalıkları AraÅŸtırma Merkezi (EGESAM)” çatısı altında ve EÜ Tıp Fakültesi Hastanesi BaÅŸhekimi Prof. Dr. Tuncay Göksel koordinatörlüÄŸünde  sürdürülüyor.

Ä°zmir Üniversiteleri de projeye destek veriyor

Prof. Dr. Tuncay Göksel de projenin multidisipliner yönüne vurgu yaparak farklı bilim dallarının bir araya gelmesinin baÅŸarıyı da beraberinde getirdiÄŸini söyledi.  ‘‘Günümüz dünyasında artık bilim tek başına yapılmıyor. Pek çok farklı odak bir araya geldiÄŸinde ürün geliÅŸtirmede çok daha baÅŸarılı olunuyor’’   diye konuÅŸan Prof. Dr. Tuncay Göksel,  ‘‘  Biz de Ege Solunum Hastalıkları AraÅŸtırma Grubu olarak ortak çalışmaya baÅŸladık. Özellikle solunum hastalıkları ve akciÄŸer kanserinin erken tanısında giriÅŸimsel olmayan tanı ve izlem biomarker geliÅŸtirmek üzereyiz. Bunun için özel cihazlar geliÅŸtirdik. Bu ilk geliÅŸtirdiÄŸimiz ürünler  ve solunum hastalıkları konusunda akıllı cihazlar üretmek için  baÅŸka projelerimiz de var.  Sadece Ege Üniversitesi’nden deÄŸil Dokuz Eylül Üniversitesi’nden, Ä°zmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü’nden, Ä°zmir Katip Çelebi Üniversitesi’nden akademisyenler ile Hem TÜBÄ°TAK hem de AB projelerimizi iÅŸbirliÄŸi içerisinde yürütüyoruz. Burada çok büyük ve uyumlu bir ekibe sahip olmamızın sonuçlarını görüyoruz. Bunun da ülkemiz ekonomisine daha büyük yansıması olacağını düÅŸünüyorum.’’ dedi. 

Disiplinler arası örnek çalışma

Proje ekibinde; EÜ Fen Fakültesi Kimya Bölümünden Doç. Dr. Levent Pelit, Prof. Dr. F. Nil ErtaÅŸ, Doç. Dr. Füsun Pelit, Doç. Dr. Hasan ErtaÅŸ, Dr. ÖÄŸr. TuÄŸberk N. DizdaÅŸ, Dr. ÖÄŸr. TuÄŸba Yavuz, Y.L. ÖÄŸr. Ä°lknur BaÄŸatır ErbaÅŸ, EÜ Tıp Fakültesi GöÄŸüs Hastalıkları Anabilim Dalından Prof. Dr. Tuncay Göksel,  Doç. Dr. Özlem Göksel, Prof. Dr. Münevver Erdinç, Uzm. Dr. Haydar S. KarakuÅŸ  ve Ä°zmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü Fen Fakültesi Kimya Bölümünden Prof. Dr. DurmuÅŸ Özdemir, YL ÖÄŸr. Gün Deniz Akkoç yer alıyor.