Ege Üniversitesi liderliÄŸinde Türkiye’de bir ilk

Ege Üniversitesi liderliÄŸinde bir araya gelen bilim insanları akciÄŸer kanserinin teÅŸhisini soluk havası yoluyla yapabilecek önemli bir projeye imza attı. AkciÄŸer kanserli hastalarda soluk havasında genetik analizlerinin yapılabilirliÄŸini ortaya koyan çalışma Türkiye’de ilk, Dünya’da ise üçüncü proje oldu. Soluk havasının genetik analizlerde baÅŸarılı bir ÅŸekilde kullanabileceÄŸini gösteren projenin ürüne dönüÅŸmesi ile soluk havası sıvı hale getirilerek akciÄŸer kanseri teÅŸhis edilebilecek.

Ege Üniversitesi liderliÄŸinde 5 ülke, 9 üniversite ve 14 fakülteden 28 AraÅŸtırmacı bir araya gelerek akciÄŸer kanserinin nefes yoluyla teÅŸhisini saÄŸlayacak projeye imza attılar. TÜBÄ°TAK 1003 proje destek programı kapsamında devam eden ve ilk aÅŸaması baÅŸarı ile tamamlanan proje ile Türkiye’ye akciÄŸer kanserinin teÅŸhisinde yeni bir yöntem kazandırılacak.

Ege Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Necdet Budak, projede görev alan araÅŸtırmacılarla EÜ Tıp Fakültesi Hastanesi BaÅŸhekimliÄŸinde düzenlenen toplantıda bir araya geldi. Ege Üniversitesinin liderliÄŸinde yine bir ilke imza atıldığını belirten Rektör Prof. Dr. Budak,  ‘‘Bu projede görev alan multi-disipliner araÅŸtırma ekibi içerisinde kimya, genetik, biyokimya ve matematik bilim dallarından ve diÄŸer üniversitelerden araÅŸtırıcılarımız soluk havasından DNA parçacıklarını izole eden bir yöntem geliÅŸtirdiler. Ülkemizde bir ilke imza attılar. Bu yöntemin akciÄŸer kanseri teÅŸhis ve tedavisinde çığır açacağını düÅŸünüyoruz. Akademisyenlerimizi bu baÅŸarılarından dolayı tebrik ediyorum. Ege Üniversitesinin bu alandaki baÅŸarı hikayeleri durmaksızın devam edecektir. Projede görev alan tüm akademisyenlerimize teÅŸekkür ediyorum. YürüttüÄŸümüz projeler ile ülkemizde ve  uluslararası arenada daha iyi yerlere geleceÄŸimize inanıyorum ’’ ÅŸeklinde konuÅŸtu.
 

Disiplinler arası örnek çalışmaya imza atıldı

AkciÄŸer kanserinde en uygun tedavi seçeneÄŸinin belirlenebilmesi için, hastalığın gerçek zamanlı moleküler yapısının ortaya konmasının önemine deÄŸinen Proje Sorumlusu EÜ Tıp Fakültesi Hastanesi BaÅŸhekimi, GöÄŸüs Hastalıkları Anabilim Dalı ÖÄŸretim Üyesi Prof. Dr. Tuncay Göksel,  “Proje kapsamında Türkiye’de ilk defa sürdürdüÄŸümüz çalışmalar ile  akciÄŸer kanserinin tanı ve izlenimde soluk havasını sıvı hale getirip genetik analizlerini yaptık.  Dünyada bu konuda Ä°srail ve Finlandiya’dan bilim insanları çok aktif çalışma yürütüyorlar, Bizler de ülkemizde bu konuyu ilk defa baÅŸarılı bir ÅŸekilde ortaya koymuÅŸ olduk’’ dedi.

Projede temel, uygulamalı ve tıp bilim dallarından  bilim insanlarının görev aldığını vurgulayan Prof. Dr. Tuncay Göksel, ‘‘ Bu proje farklı disiplinlerin bir arada yürüttükleri ender projelerden biri. TÜBÄ°TAK da projemizi çok destekledi ve 1 milyon 800 bin TL destek verdi. Bu kapsamda 28 araÅŸtırmacı ortak olarak çalıştık. Projemizin tamamlanmasıyla özellikle akciÄŸer kanserinin izleminde soluk havası analizi ile elde edilen veriler ışığında, hastanın eÅŸ zamanlı genetik haritasını çıkarıyor olacağız. Bu harita ile tedaviyi yönetebileceÄŸiz. Projenin en büyük etkisi bu olacak. Dokudan ve kandan bu analizi yapabiliyoruz.  Ama soluk havasından bu analizi yapmak ülkemiz için bir ilk olacak’’ diye konuÅŸtu.

Soluk havası ile analiz hem hızlı ve ucuz

Projenin saÄŸlayacağı diÄŸer avantajlar konusunda da bilgi veren Prof. Dr. Göksel ÅŸöyle konuÅŸtu:  ‘‘Bu yöntem ile sonuçlar daha hızlı çıkacak. Çünkü hastadan soluk havası alma iÅŸlemi 10 dakika sürüyor. Biyopsi yapmadığımız için maliyet de düÅŸecek. Biyopsi yapmanın ciddi maliyeti var. Soluk havası almanın ise bir maliyeti yok. Cerrahi biyopsilerde özellikle hayati riskler de yaratıyor. O nedenle böyle risksiz, kolay ve ucuz bir materyal ile çalışabilmek büyük bir avantaj saÄŸlayacak. Bunu sürekli yapabileceÄŸiz. Yani tedaviden sonra da yapabileceÄŸiz. AkciÄŸer kanserinin tanı ve takibindeki genetik analizlerde soluk havası kullanımı oldukça umut vaat ediyor.  Muhtemelen önümüzdeki yıllarda bu analizi hastanemizde rutin olarak uygulanabilir hale getireceÄŸiz. ’’

TÜBÄ°TAK 1003 baÅŸlığında yürütülen projede ön çalışma sonuçlarını deÄŸerlendiren bilim insanları DNA analizinde soluk havasının kan ve doku örnekleri ile oldukça yüksek benzerlik gösterdiÄŸini belirlediler. Projenin kapsamını geliÅŸtirmek için Kalkınma Bakanlığına baÅŸvuruda bulunuldu.

Projede görev alan bilim insanları ise ÅŸöyle: Prof. Dr. Tuncay Göksel, Doç. Dr. Levent Pelit, Prof. Dr. Cumhur Gündüz, Prof. Dr. Erdem Göker, Doç. Dr. Özlem Göksel, Prof. Dr. Ufuk Yılmaz, Prof. Dr. Ali Veral, Prof. Dr. Türkan YiÄŸitbaşı, Doç. Dr. Füsun Pelit, Prof. Dr. F. Nil ErtaÅŸ, Prof. Dr. Hasan ErtaÅŸ, Doç.Dr. Emin Karaca, Doç. Dr. Asude Durmaz, Doç. Dr. Ayça Aykut, Ar. Gör. Aslı Tetik Vardalı,  Doç. Dr. Femin Yalçın, Doç. Dr. Arif Gürsoy, Doç. Dr. Burak Ordin. Prof. Dr. Ä°lhan Öztop, Prof. Dr. OÄŸuz Kılınç,

Proje Danışmanları: Prof. Dr. Lygıa Therese Budnik (Almanya), Prof. Dr.  Nir Pelled  (Ä°srail), Dr. Baback Gharizadeh (ABD), Prof. Dr.  Patrick Pauwels (Belçika), Prof. Dr.  Yasemin Baskın, Prof. Dr. DurmuÅŸ Özdemir,  Prof. Dr. Hülya Ellidokuz, Prof. Dr. M. Özgür ÇoÄŸulu.